Oxidative Stress là gì? Tác hại và cách phòng ngừa Oxidative Stress?

Bạn đã từng nghe đến Oxidative Stress chưa? Có thể bạn chưa biết, trong y khoa, bệnh stress không chỉ tồn tại trong một cái tên chung mà còn chia thành nhiều loại dựa trên nguyên nhân mắc bệnh hay không. Có lẽ, Oxidative Stress là một cái tên mới mẻ đối với rất nhiều người, vì vậy, thông qua bài viết này, Nhà thuốc Sumo sẽ giải đáp câu hỏi “Oxidative Stress là gì? Tác hại và cách phòng ngừa Oxidative Stress thế nào?” cho các bạn cùng xem. 

1. chúng ta biết gì về oxidative stress?

Oxidative Stress khi Việt hóa được hiểu là hiện tượng mất cân bằng oxi hóa, hay còn gọi là stress oxy hóa. Theo thông tin trên Wikipedia, Oxidative stress xuất hiện khi sự hình thành giữa các gốc tự do có oxy (được gọi là Reactive oxygen species) và cơ chế kháng oxy hóa chống lại các gốc tự do của cơ thể (được biết với cái tên Hoạt động oxy hóa – khử trong cơ thể) bị mất cân bằng. 

Cơ thể con người là một cỗ máy hoàn chỉnh bởi luôn có sự tồn tại các cơ chế trung hòa đảm bảo hoạt động của cơ thể diễn ra bình thường, không có hiện tượng nào bị vượt quá mức kiểm soát. Cơ chế tự trung hòa các gốc tự do có oxy cũng là một hoạt động quan trọng. Bình thường, nếu các gốc tự do bị tấn công, cơ thể sẽ tiết enzyme  để sửa chữa hoặc loại bỏ những tế bào, phân tử protein, các DNA bị hư hỏng do các gốc tự do gây ra. 

Tuy nhiên, trung bình mỗi ngày một tế bào trong cơ thể phải chịu đựng trung bình mười ngàn đợt tấn công của các gốc tự do. Bởi vậy, nếu có quá nhiều gốc tự do tấn công ồ ạt, cơ thể con người không kịp tiết đủ enzyme để trừ khử các chất oxy hóa này. Càng để lâu, cơ thể càng không thể chống lại các gốc tự do dẫn đến sự mất cân bằng oxi hóa.

Đó chính là lý do vì sao, Oxidative Stress ra đời.

Điển hình nhất là sự căng thẳng thần kinh. Tất nhiên, không thoải mái về tinh thần sẽ dẫn đến căn bệnh Stress, liên hệ trực tiếp đến Oxidative Stress. Duy trì việc ăn uống không lành mạnh cũng là nguyên nhân phổ biến khác. Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa nhiều mỡ, các chất phụ gia, đồ ăn nhanh hoặc không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm là yếu tố đẩy nhanh quá trình này. Mặt khác, uống nhiều rượu bia, lười vận động, ngủ không đúng giờ giấc càng khiến cơ thể chịu đựng những cơn tấn công của các gốc tự do này nhiều hơn. 

Ngoài ra, môi trường sống cũng là một trong những yếu tố dẫn đến Oxidative Stress như ô nhiễm môi trường, bức xạ tia cực tím cũng góp phần đẩy nhanh sự sản sinh gốc tự do trong cơ thể. 

Thông qua sự sản sinh của các gốc tự do cùng các peroxide, sức khỏe con người bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điển hình như các thành phần của tế bào là protein, chất béo và DNA bị hư hại nặng nề, kéo theo các bệnh lý nguy hiểm khác (tổn thương gan, thận, đục thủy tinh thể, xơ vữa động mạch, tiểu đường, rối loạn thần kinh trung ương hay thần kinh vận động, hiếm muộn, bệnh phụ khoa, thấp khớp, một số bệnh lý trong thai kỳ…). 

Với rất nhiều bệnh lý như vậy, bài viết này sẽ không đủ cung cấp cho các bạn nguyên nhân và tác động cụ thể đến từng loại bệnh. Tuy nhiên, những tác hại mà nhà thuốc SUMO tổng hợp dưới đây là phổ biến nhất.

2.1. Ảnh hưởng đến sinh dục ở nam và nữ giới

• Ở nam giới: Với nam giới, tất cả các thành phần của tế bào như lipid, protein, glucid và acid nucleic đều có thể là mục tiêu của Oxidative Stress mà trong đó, lipid vừa là thành phần quan trọng nhất, vừa là thành phần mẫn cảm, dễ bị tổn thương nhất. Oxidative Stress gây tổn thương màng tế bào tinh trùng, từ đó dẫn đến một loạt rối loạn chức năng khác ở hệ thống sinh dục nam giới như: di động, tiếp xúc và hòa màng với noãn trong quá trình thụ tinh. Thậm chí, Oxidative Stress còn làm tổn thương DNA của tinh trùng bằng cách làm gãy các chuỗi đơn, chuỗi kép DNA, gây đột biến gen làm giảm chất lượng tinh trùng. Thậm chí, khi DNA bị tổn thương nặng còn làm giảm khả năng thụ tinh, giảm tỉ lệ phôi phân chia và chất lượng phôi khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. Nguy hiểm hơn nữa, Oxidative Stress gây vô sinh ở nam giới theo hai cách: gây tổn thương màng tinh trùng hoặc gây tổn thương DNA mức độ nặng. 
• Ở nữ giới: Còn đối với phụ nữ, theo một số nghiên cứu, những người bị lạc nội mạc tử cung tăng nhạy cảm đối với Oxidative Stress, điều này có thể là một phần nguyên nhân gây giảm khả năng sinh sản ở bệnh nhân này. Nhiều người mắc Oxidative Stress bị sảy thai sớm trước chín tuần, bị tăng Oxidative Stress trong bánh nhau thì sảy thai muộn mười tuần, chưa kể đến những triệu chứng nguy hiểm khác như tiền sản giật, thai chậm phát triển trong tử cung hoặc sinh non.

2.2. Các chứng bệnh thần kinh và căng thẳng oxy hóa

Stress oxy hóa có liên quan đến một số bệnh thần kinh, ví dụ như bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer, bệnh xơ cứng teo cơ một bên, bệnh đa xơ cứng, trầm cảm và mất trí nhớ. Một số nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng cho thấy tổn thương oxy hóa ảnh hưởng đến việc mất tế bào thần kinh và sa sút trí tuệ. Cụ thể, β-amyloid, một peptide độc ​​hại thường có trong não của bệnh nhân bị tăng phản xạ tự phát, được tạo ra do tác động của các gốc tự do, thậm chí còn là tác nhân gây thoái hóa thần kinh trong quá trình hình thành và phát triển tăng phản xạ tự phát.

2.3. Chứng bệnh đường hô hấp

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các bệnh phổi như hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), được xác định bởi tình trạng viêm mạn tính toàn thân và cục bộ, có liên quan đến stress oxy hóa. Các chất oxy hóa có khả năng gây nên phản ứng viêm thông qua việc kích hoạt các kinase (là enzym xúc tác cho việc chuyển các nhóm phosphate từ các phân tử năng lượng cao với cung cấp phosphate đến các phân tử đích cụ thể) khác nhau liên quan đến các con đường và yếu tố phiên mã như NF-kappa B và AP-1.

2.4. Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một rối loạn viêm mãn tính ảnh hưởng đến khớp và các mô xung quanh, đặc trưng bởi các đại thực bào và sự thâm nhập tế bào T được hoạt hóa. Các gốc tự do tại vị trí viêm đóng một vai trò liên quan trong cả khởi phát và tiến triển của hội chứng này, thể hiện qua việc tăng nồng độ isoprostane và prostaglandin trong dịch khớp của những bệnh nhân bị ảnh hưởng.

2.5. Bệnh ung thư

Tổn thương DNA do oxy hóa là một trong những yếu tố kích thích gây ra sự phát triển ung thư. Ung thư có thể được thúc đẩy sự nhiễm sắc thể bất thường và sự hoạt hóa gen sinh ung thư xác định bởi Oxidative Stress. Các gốc DNA thủy phân là sản phẩm phụ phổ biến của quá trình oxy hóa DNA và được coi là một trong những sự kiện có liên quan nhất trong quá trình sinh ung thư hóa học. Sự hình thành của những loại sản phẩm bổ sung này làm suy yếu sự phát triển bình thường của tế bào bằng cách thay đổi cấu trúc phiên mã sinh lý và gây ra đột biến gen. .

3. cách phòng ngừa oxidative stress cực dễ dàng

Nguy hiểm là thế, liệu chúng ta có thể chống lại Oxidative Stress hay không? Câu trả lời chỉ có thể là cố gắng duy trì một cơ thể khỏe mạnh dựa trên cơ chế ăn uống và sinh hoạt lành mạnh mà thôi. 

• Thứ nhất, bạn có thể dễ dàng bảo vệ mình khỏi mối đe dọa này chỉ bằng việc ăn thật nhiều rau xanh, hoa quả có chất chống oxy hóa. Bạn có thể tham khảo một số loại thực phẩm có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ sau đây: Quả việt quốc, gạo lứt, táo, chuối, súp lơ (bông cải xanh), đậu thận, lúa mạch,… Những loại thực phẩm này vừa cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết nuôi sống cơ thể người, vừa phòng ngừa Oxidative Stress lại giúp bạn có một làn da khỏe mạnh, căng mịn với thân hình chuẩn chỉnh. Vậy còn suy nghĩ gì nữa mà không bắt đầu thực hiện chế độ ăn ngay hôm nay?
• Thứ hai, hãy cố gắng duy trì sự lạc quan, hạnh phúc. Kể cả một chế độ ăn nghiêm ngặt hay môi trường sống lý tưởng cũng không thể giúp bạn thoát khỏi “móng vuốt” của Oxidative Stress chính bởi tận sâu bên trong, bạn đã không hạnh phúc. Hãy luôn nhớ rằng những người bi quan, căng thẳng thì có tuổi thọ ngắn hơn những người vô lo, vô nghĩ. Có thể điều này thật khó để bạn thay đổi nếu hiện nay, cuộc sống của bạn không giống như mình mong muốn. Tuy nhiên, chúng ta luôn có thể từ từ thích nghi với mọi thứ xung quanh, học cách chấp nhận hay tự tạo niềm vui nho nhỏ cho mình. 
• Thứ ba, hãy cố bảo vệ sức khỏe khỏi tác động từ bên ngoài. Bởi tia cực tím hay ô nhiễm môi trường đều là tác nhân gây nên chứng bệnh Stress này, khi đi ra ngoài đường bạn cần đeo khẩu trang, kính chống bụi, bôi kem chống nắng và mặc áo chống nắng cẩn thận (không nên chọn áo màu quá sẫm hoặc màu trắng) nhất là khi ra đường sau 9h sáng và không nên ra ngoài đường vào buổi tối ở những nơi gần nhà máy, xí nghiệp. 
• Thứ tư, uống nước Ion kiềm. Nói một cách dễ hiểu, đây là thứ nước chứa nhiều hidro phân tử, một loại chất chống oxy hóa hiệu quả. Và theo nghiên cứu uống 1.5l nước Ion kiềm bằng ăn 756 quả chuối, 516 quả táo, 38 củ cà rốt cộng lại nữa đấy và thậm chí còn có tác dụng mạnh hơn trà xanh. Các hidro phân tử này khi được hấp thu vào trong cơ thể sẽ tìm và tiêu diệt tận gốc các gốc tự do gây nguy hại cho cơ thể. Từ đó, các loại bệnh hiểm nghèo khác cũng bị bài trừ tuyệt đối.

Như vậy, qua bài viết trên Nhà Thuốc SUMO hi vọng mọi người đã nắm được đầy đủ thông tin về bệnh Oxidative stress là gì cũng như cách phòng tránh. Hãy tham khảo cách phòng bệnh, có lối sống khoa học hơn để giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, giữ gìn sức khỏe chung của bản thân và gia đình!